Polish Jazz Archive Series vol. 3

FROM „IMPROYISING JAZZ” SERIES

Side A

1. I’LL NEVER SAY NEVER AGAIN, AGAIN 2:10

(Don Redman). Muza 2824 a (mx 4412, A-33), also Muza N 0018. Recorded in Warsaw Phil-harmonie Hali, November 16, 1955

Melomani: Jerzy “Duduś” Matuszkiewicz — cl, leader; Andrzej “Idon” Wojciechowski — tp, Witold “Dentox” Sobociński - tb, Andrzej Trzaskowski - p, Witold Kujawski - b, Antoni Studziński — dr, Carmen Moreno — voc

2. ROYAL GARDEN BLUES 2:07

(C. Williams, S. Williams). Muza 2824 b (mx 4413, W-267), also Muza L 0133, Pronit L 0133. Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, No-vember 16, 1955.

Melomani: same as track 1, except Moreno — voc

3.l CAN’T GIVE YOU ANYTHING BUT LOVE, BABY 2:10

(D. Fields, J. McHugh). Muza 2825 a (mx 4411, A-33), also Muza N 0018. Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, November 16, 1955

Melomani: same as track 1, Matuszkiewicz ts, cl; Sobociński out.

4. BABY, YOU’RE DRIYING ME GRAZY 2:45

(L Armstrong). Muza 2825 b (mx 4414, W-267), also Muza L 0133, Pronit 0133. Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, November 16, 1955.

5. ON THE SUNNY SIDE OF THE STREET 3:05

(D. Fields, J. McHugh). Muza 2826 a (mx 4452). Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, No-vember 24, 1955

Józef Maiurkiewicz Ensemble: J. Mazurkiewicz

ts, Alan B. Guziński — vib, Aleksy Krauzo-wicz - p, Marian Jurga — g, Wacław Królikiewicz— b, Mirosław Ufnalewski — dr, Jeanne Johnstone – voc

6. OH, BOP SH’BAM, BE BOP 2:50

(D. Giłlespie). Muza 2828 a (mx 4442). Recorded in Warsaw Phiłharmonic Hali, November 28, 1955.

Stelan Buga Ensemble: Wojciech Farkas - cl, Juraj Berczeller — p, Vlcdislav Hajchl — g, Gustaw Wicherek — b, Stefan Begala — dr, G. Wicherek and J. Kunicki — vocal duo

7.AIR MAIŁ SPECIAl 3:00

(B. Goodma-}. Muza 2829 a (mx 4443, W-284). Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, No-vember 23, 1955.

Stefan Buga Ensemble: same as track 6, except vocal duo

Side B

1.RIFF IN SI-BEMOL 3:00

(G. Calvi). Muza 2831 a (mx 4417), A-23), also Muza N 005, Veriton V-0206. Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, November 17, 1955.

Jan Walase kJazz Ensemble: J. Walasek - ci, Alojzy Thomys — as, Jerzy Herman — p, Jan Czekalla (Ciano) — g, Zenon Woźniak — b, Antoni Studziński — d

2. WHAT IS THIS THING CALLED LOVE 3:13

(l. Berlin). Muza 2835 a (mx 4560). Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, December 30, 1955.

Jan Walasek Jazz Ensemble: J. Walasek - ts, Władysław Kowalczyk - cl; piano and bass same as track 1, Szymon Walter — dr

3.TEA FOR TWO 3:10

(Caesar, Youmans). Muza 2836 a (mx 4562). Recorded in Warsaw Phiłharmonic Hali, December 30, 1955.

Jan Walasek Jazz Ensemble: same as track 2.

4.PERDIDO 3:08

(J. Tizol). Muza 2832 a (mx 4486). Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, December 9, 1955.

Władysław Kowalczyk Ouartet: W. Kowalczyk — ts, Jerzy Herman — p, Zenon Woźniak — b, Szymon Walter – dr

5.BODY AND SOUL 3:14

(J. W. Green). Muza 2834 b (mx 4565). Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, December 30, 1955.

Władysław Kowalczyk Ouartet: same as track 4, Kowalczyk - cl

6.COME BACK TO VIRGINIA 3:00

(Cook, Heywood). Muza 2900 a (mx 4649). Recorded in Warsaw Philharmonic Hali, Ja-nuary 30, 1956.

Władysław Kowalczyk Ouartet: W. Kowalczyk — ts, cl; Albert Fuli — p, Zenon Woźniak — b, Janusz „Mrek” Byłiński – dr

Z początkiem 1949 roku polska muzyka rozrywkowa w zasadzie została ograniczona do namiętnych tang, porywających walców, skocznych oberków i dziarskich polek. Przestano nagrywać zespoły Braci Łopatowskich, Bovery’ego, Skowroń-skiego i Górkiewicza. Inne, by’ egzystować, musiały zmienić repertuar. Wszystko, co było zbliżone do muzyki jazzowej, uznano za obce.

Ale równolegle do schematycznego, oficjalnego życia muzycznego, kwitła działalność mniej na pokaz, za to bardzo dynamiczna, która w połowie lat 50-tyćh doprowadziła do eksplozji muzyki jazzowej w Polsce.

Zespołem, który utworzony w Łodzi w 1947 roku przetrwał przez te wszystkie trudne łata i w konsekwencji doprowadził do ożywienia życia muzycznego w Polsce, był zespół „Melomanów”, któremu w całości poświęcono poprzednią, drugą płytę tej serii. Z wielkim wzruszeniem słucha się dziś tych dawnych nagrań, o których istnieniu przez długie lata nie wiedziano, a które wypełniają białą kartę w historii polskiego jazzu. Posiadają wartość nie tylko muzyczną, lecz — a może przede wszystkim — historyczną, gdyż są świadectwem minionego okresu. Mają jakąś niepowtarzalną atmosferę - nastrój, którego brak wielu nagraniom współczesnym; może bardziej doskonałym pod względem technicznym i warsztatowym, ale jakże często pozbawionym niezbędnego muzyce jazzowej klimatu.

Nagirania „Melomanów” zamieszczone na płycie poprzedniej były jakby preludium do pełnego sukcesów okresu połowy lat 50-tych: udziału zespołu w pierwszej po latach dużej imprezie jazzowej, symbolicznie nazwanej „Jam Session No 1” (Warszawa, marzec 1955), ogólnopolskim „Turnieju Jazzowym” zorganizowanym latem tego samego roku w warszawskiej „Hali Gwardii’, imprezach nowopowstałej „Estrady Jazzowej” (m. in. „Studio 55” i „Seansie z powidłami” — tak przetłumaczono jam-session!). Z programem „Estrady Jazzowej” „Melomani” jeździli po całej Polsce, wszędzie zdobywając sobie rzesze zwolenników. Nagrali też swe dwie pierwsze płyty, które zainaugurowały powstanie nowej serii płytowej p.n. „Jazz improwizowany”. Dzisiejsza edycja „Polish Jazz” w prostej linii jest kontynuatorem tradycji zapoczątkowanej przez tamtą serię.

Pierwsze cztery utwory „Melomanów” zamieszczone na tej płycie, można uznać za w ogóle pierwsze po wojnie polskie nagrania jazzowe. W porównaniu z nagraniami „Melomanów” zamieszczonymi na płycie poprzedniej, które dotychczas nigdy nie ukazały się na płytach gramofonowych, w składzie „Melomanów” zaszły pewne zmiany personalne: na puzonie słyszymy Witolda Sobocińskiego (dziś znanego operatora filmowego, m. in. autora zdjęć do filmu Andrzeja Wajdy „Ziemia obiecana”), który w składzie nowoczesnym grał na perkusji; teraz został zastąpiony przez nowy nabytek „Melomanów” — Antoniego Studzińskiego. Zgrabnie „hotującą” (jak to się wówczas mówiło) i swingującą wokalistką zespołu była pochodząca ze Śląska Carmen Moreno, która wkrótce potem wyszła za mąż za znanego saksofonistę Jana Waiaska, i która dotąd śpiewa z jego zespołem. Przejdźmy do porządku nad stroną językową jej ‘śpiewu utrwalonego na płycie. Jak pisał recenzent „Bez względu na treść, tytuł, język i charakter utworu, Carmen podaje słuchaczowi jedynie jakiś ogólny charakter i nastrój slangu, bez możliwości zrozumienia choćby jednego słowa śpiewanego tekstu”, l jeszcze jedno. Jak wynika z dyskografii, płyty zostały nagirane w listopadzie 1955 roku, natomiast na rynku ukazały się dopiero w połowie 1956 roku. Tak więc już w chwili, gdy trafiły do rąk miłośników jazzu, te pierwsze polskie płyty jazzowe posiadały wartość jedynie archiwalną.

Drugi z zespołów słyszanych na tej płycie, prowadzony przez klarnecistę-skrzypka Józefa Mazurkiewicza, odegrał dużą rolę w przezwyciężeniu niechęci ówczesnej dyrekcji muzycznej Polskiego Radia do muzyki jazzowej. W programie Rozgłośni Warszawskiej pierwszy na antenie rozpoczął cykl koncertów muzyki synkopowanej, i dzięki wytrwałości i dużej popularności udało mu się przelamac monopol Cajmera i Górkiewicza. O ile dziś zespół Mazurkiewicza za siedzibę obrał sobie sale hotelu „Europejskiego”, to wówczas, w połowie lat 50-tych, jego stałą bazą była warszawska kawiarnia „Nowy Świat”. Codziennie, prócz poniedziałków, wszystkie stoliki na długo przed rozpoczęciem koncertu były pozajmowane przez licznych miłośników tego zespołu, do których zaliczałem się również i ja. Z zespołem Mazurkiewicza czasami śpiewała Jeanne Johnstone-Schiele -Angielka, która w czasie wojny pełniła służbę w oddziałach Pomocniczej Służby Kobiet (WAAF) na ^polskim” lotnisku w Northolt, tam wyszła za mąż za polskiego lotnika, z którym po wojnie przyjechała do Polski. Od samego początku była związana z naszym raczkującym wówczas jazzem, śpiewała podczas pierwszych imprez organizowanych w warszawskiej

YMCA, potem z zespołem Mazurkiewicza, a pod koniec swej kariery z „Warszawskimi Stompersami” i „Old Timersami”. Pierwszą stronę tej płyty zamykają dwa nagrania zespołu, co do którego można by mieć pewne wątpliwości, czy powinien się znaleźć w tej antologii. Wydaje się jednak, że całość bez niego byłaby niepełna. Pomijając bowiem fakt, że został już umieszczony w polskich dyskografiach jazzowych, jest to pierwszy zespół jazzowy o składzie międzynarodowym, który został utrwalony na płytach „Muzy”. Są to nagrania dokonane przez mieszany czesko-polski zespół Stefana Bugi — skrzypka, którego wprawdzie tu nie słyszymy, dle który całość firmował swym nazwiskiem. Po Józefie Mazurkiewiczu — drugim w hierarchii popularności, a może nawet od niego popularniejszym w Warszawie, był saksofonista tenorowy i klarnecista Jan Walasek. Któż z dawnych miłośników muzyki jazzowej, bywalców koncertów w „Hali Gwardii” i „Czerwonej Oberży” na Żurawiej, baraku Ministerstwa Komunikacji na Wspólnej — nie znał jego słynnego „złotego saksofonu”? Kto nie podziwiał jego ekspresyjnej gry, która niejednego słuchacza ekscytowała, pobudzała do krzyku? W przeciwieństwie do wielu naszych ówczesnych muzyków jazzowych, Jan Walasek już wtedy był muzykiem profesjonalnym, z dużym stażem estradowym. Był doskonałym instrumentalistą, posiadał piękny, oryginalny ton i całkowicie opanowaną technikę zadęcia i krycia. Podczas gry, z saksofonem się nie zmagał, instrument ten nie stanowił dla niego trudnej do rozszyfrowania zagadki. Po prostu grał. Będąc muzykiem niezwykle wyczulonym na interpretację stylową i stylową improwizację bez wątpienia był jednym z czołowych polskich saksofonistów połowy lat 50-tych. Dziś gra „gdzieś w świecie”. W serii „Jazz improwizowany” zespół Jana Waiaska nagrał osiem utworów, z których na tej płycie znalazły się trzy, dokonane w rozmaitych składach tak instrumentalnych, jak personalnych. Niezwykle ciekawe są nagrania kwintetu Waiaska, z klarnecistą Władysławem „Kaczką” Kowalczykiem. W utworach tych doszło do konfrontacji dwóch wielkich indywidualności, co dało atmosferę pełną napięcia i nerwowej zawziętości. Jak wówczas pisał jeden z recenzentów „...odczuwa się to nie tylko w grze solistów, ale nawet sekcji rytmicznej, co doprowadziło do pewnego skrzywienia stylowego gry Hermana. Jest on tu zupełnie innym pianistą — nie posługuje się charakterystycznymi dla siebie postępami improwizacyjnymi”. Jakby uzupełnieniem tych słów są dwa następne utwory, dokonane właśnie przez kwartet wspomnianego Władysława Kowalczyka, z akompaniamentem tej samej sekcji rytmicznej, z którą grał kwintet Jana Waiaska. Posłuchajmy uważnie, jak Kowałczyk grał w tamtych latach na klarnecie, zwróćmy uwagę na ton instrumentu. Podobne brzmienie klarnetu w drugiej połowie lat 60-tych stało się cechą charakterystyczną gry znakomitego muzyka amerykańskiego Pee Wee Russella, uznanego za najwybitniejszego klarnecistę jazzowego świata. Zauważmy też, jak zespół ten inaczej brzmi z innym pianistą i innym perkusistą: w „Come Back To Virginia” na fortepianie gra murzyński pianista Albert Fuli z goszczącej wówczas w Warszawie ..Everyman Opera” z Nowego Jorku, zaś na perkusji Janusz „Mrek” Byliński, uważany za jednego z najlepszych wówczas polskich perkustów.